پری بیوتیک چیست و چه تفاوتی با پروبیوتیک دارد؟
پروبیوتیکها گروهی از میکروارگانیسمهای مفید در بدن هستند که از پری بیوتیکها به عنوان منبع تغذیه استفاده کرده و رشد میکنند. از آنجا که پری بیوتیکها نمیتوانند توسط باکتریهای مضر مصرف شوند، در حضور آنها، نسبت میکروارگانیسمهای مفید به میکروارگانیسمهای مضر افزایش مییابد و این امر به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکند.
از نظر بالینی ثابت شده است که پری بیوتیکها و پروبیوتیکها هر دو قادر به کاهش حساسیتهای پوستی و حفظ سلامت پوست برای جلوگیری از تجمع باکتریهای مضر و ابتلا به عفونت هستند. این امر به ویژه در کودکان و بزرگترها با پوست خشک و حساس بسیار اهمیت دارد. در شکل زیر، نقش پری بیوتیک و پروبیوتیک در مراقبت از پوست نشان داده شده است.
پری بیوتیک، تقویتکننده سد دفاعی پوست
پوست انسان به عنوان مرز طبیعی مهمی برای محافظت از بدن در برابر عوامل محیطی مانند باکتریها و ویروسها عمل میکند. اگر این مرز محافظ به هر دلیلی آسیب ببیند، عوامل بیماریزا میتوانند به درون بدن نفوذ کنند. محصولات ضد باکتری موضعی دستهای از محصولات هستند که برای مقابله با باکتریها تولید میشوند. این محصولات میتوانند مقاومت پوست را در برابر باکتریها افزایش دهند، اما استفاده از آنها برای کودکان محدودیتهای خاصی دارد. امروزه، در مواردی که هدف تقویت سد دفاعی پوست در برابر عوامل بیماریزا به شیوهای ایمن است، محصولات پری بیوتیک گزینه مناسبی هستند.
مفهوم پری بیوتیک ابتدا از محصولات غذایی شناخته شد، این محصولات منجر به تحریک فعالیت باکتریهای مفید در سیستم گوارش میشوند. این ترکیبات همچنین در محصولات زیبایی و مراقبت از پوست نیز نقش دارند.
آیا پری بیوتیکها مانند آنتیبیوتیکها عمل میکنند؟
آنتیبیوتیکها ترکیباتی هستند که برای پیشگیری و درمان عفونتهای ناشی از باکتریهای مضر استفاده میشوند. واژه “آنتیبیوتیک” از واژهی یونانی “بیوتیکوس” گرفته شده است و به معنی “برعلیه حیات” (باکتریهای مضر) است. به عبارت دیگر، آنتیبیوتیکها برای مقابله با باکتریهای مضر استفاده میشوند. در مقابل، پری بیوتیکها مواد تغذیهای هستند که توسط ارگانیسمهای مفید مصرف میشوند، در حالی که ارگانیسمهای مضر نمیتوانند از آنها استفاده کنند. واژه “پری بیوتیک” نیز از واژهی یونانی “بیوتیکوس” گرفته شده است و به معنی “برای حفظ حیات” (باکتریهای مفید) است.
پوست انسان به عنوان یک سد دفاعی در برابر عوامل بیماریزا عمل میکند و جلوگیری میکند که میکروارگانیسمهای بیماریزا وارد بدن شوند. هر عاملی که به این سد آسیب بزند، ممکن است باعث ورود عوامل بیماریزا به داخل بدن شود. آنتیبیوتیکها در مقابل باکتریها مبارزه میکنند اما در گروههای حساس و به ویژه کودکان، مصرف آنتیبیوتیکها محدودیتهایی دارد. بنابراین، استفاده از یک ترکیب ایمن به منظور حفاظت از بدن ضروری است. محصولات پری بیوتیک به منظور تقویت سد دفاعی پوست در برابر عوامل بیماریزا به شیوهای ایمن انتخاب مناسبی هستند. این ترکیبات در گروه محصولات زیبایی و مراقبت از پوست نیز با استقبال بسیاری مواجه شدهاند.
پری بیوتیک: از صنایع غذایی تا صنایع آرایشی بهداشتی
پری بیوتیکها در واقع نوعی پلیساکارید هستند که بدن انسان قادر به هضم آن نیست، اما به عنوان ماده مغذی، توسط پروبیوتیکهای موجود در بدن که میکروارگانیسمهای زنده بسیار کوچک از جمله باکتریهای مفید هستند، مصرف میشوند. هم پری بیوتیکها و هم پروبیوتیکها میتوانند به حفظ سلامت باکتریهای سیستم گوارش و دیگر میکروارگانیسمهای مفید کمک کرده و به هضم غذا کمک نمایند.
بدن انسان میزبان تعداد زیادی میکروب و باکتری مفید است که حضور آنها برای ادامه حیات ضروری است. این باکتریها در سیستم گوارش نقش مهمی ایفا میکنند و به هضم غذا نیز کمک میکنند. پوست ما هم میزبان میلیاردها باکتری مفید و مضر است که در مجموع به نام فلور یا میکروبیوتا پوست شناخته میشوند و به عنوان اولین سد دفاعی بدن در برابر بیماری، قرمزی پوست، التهاب و عفونت عمل میکنند. بنابراین برای داشتن پوستی سالم، عاری از بیماری و التهاب، حفظ سلامت میکروبهای مفید سطح پوست امر ضروری است و مصرف موضعی پری بیوتیکها به ما در این زمینه کمک میکند.
پری بیوتیک چه نقشی در رفع مشکلات پوستی ایفا میکند؟
مزیت مصرف خوراکی پری بیوتیکها به عنوان ماده تغذیه باکتریها (پروبیوتیکها)، تاکنون ثابت شده است و امروزه نقش این ترکیبات در حفظ و بهبود سلامت پوست نیز مورد توجه قرار گرفته است.
استفاده موضعی از پری بیوتیکها به رشد پروبیوتیکها منجر میشود و به همین دلیل:
- سطح پوست به عنوان اولین سد دفاعی بدن تقویت و مستحکم میشود.
- فاکتورهایی که میتوانند به قرمزی، خشکی و ضعف پوست منجر شوند، کاهش مییابند.
- در مقابل پیری پوست تأثیر مثبتی دارند.
- تعادل باکتریهای مفید سطح پوست مجدداً برقرار میشود.
کدام نوع پوست از مزایای پری بیوتیکها بهره میبرند؟
خواص ترکیبات پری بیوتیک در مراقبت از پوستهای مستعد آکنه، پوست کودکان و پوستهای حساس اثبات شده است. پری بیوتیکها برای انواع پوستها، از چرب تا خشک، مفید هستند و به طور خاص افراد دارای پوست حساس، مستعد آکنه، بسیار خشک و مستعد اگزما یا افرادی که برای مدتی آنتیبیوتیک مصرف کردهاند، میتوانند از فواید این ترکیبات بهرهبرند.
متاسفانه بسیاری از عوامل از جمله آلودگی هوا، نقض بهداشت پوست، نگهدارندهها، افزایش سرما، آنتیبیوتیکها و محصولاتی که تعادل pH پوست را تخریب میکنند، باعث ضعف و از بین رفتن باکتریهای مفید سطح پوست میشوند و پوست را در معرض عفونتهای ناشی از باکتریهای مضر قرار میدهند. بنابراین، تعادل باکتریهای مفید و مضر برای سلامت پوست ضروری است و استفاده از ترکیبات پری بیوتیک تنها ترکیباتی است که میتوانند فلور نرمال پوست را حفظ کنند.
بیولین، یکی از انواع پری بیوتیکها
پری بیوتیکها انواع مختلفی دارند و بخش اصلی آنها از خانواده کربوهیدراتها، به ویژه الیگوساکاریدها تشکیل شده است. انواع دیگر پری بیوتیکها شامل فروکتانها، گالاکتوالیگوساکاریدها و نشاسته هستند.
مثلًا، بیولین یکی از انواع پری بیوتیکهاست که از ترکیب اینولین و آلفاگلوکان الیگوساکارید تشکیل شده است و هر دو از خانواده کربوهیدراتها (قندها) هستند.
بیولین توسط باکتریهای مفید مصرف میشود و منجر به رشد آنها میشود، در حالی که باکتریهای مضر قادر به بهرهبرداری از آن نیستند. به همین دلیل، جمعیت باکتریهای مفید به دلیل مصرف بیولین نسبت به باکتریهای مضر افزایش مییابد و سد دفاعی پوست در برابر عوامل بیماریزا تقویت میشود. در شکل 3 نتایج یک آزمایش بالینی انجام شده بر روی 15 کودک به منظور ارزیابی عملکرد بیولین در پیشگیری از ادرار سوختگی نشان داده شده است.
شرکت لابراتوار دکتر اخوی به عنوان اولین تولیدکننده محصولات بهداشتی مراقبت از پوست و مو کودک، که حاوی ترکیبات پری بیوتیک هستند، محصولات مراقبت از کودک با نام تجاری “بیبی فرست” را تحت برند سی گل بازاریابی میکند. این محصولات علاوه بر مراقبت از پوست لطیف کودکان و نوزادان، سد دفاعی پوست در برابر عوامل بیماریزا را تقویت میکنند. این محصولات ملایم و سازگار با پوست بوده و قابل استفاده برای افراد با پوست حساس هستند.
محصولات مراقبت از کودک بیبی فرست دو دسته محصول را شامل میشوند:
محصولات مراقبت از مو بیبی فرست:
محصولات مراقبت از پوست بیبی فرست:
- روغن بچه ویتامینه بیبی فرست
- کرم مرطوبکننده گیاهی کودک بیبی فرست
- لوسیون مرطوبکننده گیاهی کودک بیبی فرست
- کرم سوختگی پا کودکان بیبی فرست
- لوسیون محافظ پای کودک بیبی فرست
- کرم ضدآفتاب کودکان SPF30 بیبی فرست
- صابون بچه کِرِمی بیبی فرست
- اسپری ضدآفتاب کودکان SPF 50 بیبی فرست
- کرم نرمکننده کودک حاوی %6 اوره و اوسرین بیبی فرست